Изьва район
Храм архитектура:
Спас Нерукотворнӧй Образ пу вичко (Букур гр.). Стрӧитӧма 1867-1875 воясын. Ӧні оз уджав, сы пыдди тані меститчӧ клуб. Фотояс.
Сретенньӧ Господне пу вичко (Гам гр.). Стрӧитӧма 1887-1900 воясын, вежӧдӧма 1902 воын. Тупкӧма 1925 воын. Стрӧйбасӧ видзисны склад пыдди. 1962 восянь 2007 воӧдз тані меститчис сиктса клуб. 2011 вося тӧвшӧр тӧлысь 7 лунсянь храмыс уджалӧ вичкоса праздник лунъясӧ. Фотояс.
Спас Преображенньӧ Господне из вичко (Изьва с.). Стрӧитӧма 1806-1828 воясын. Коми муын дзик ӧтка храм, кӧні кольӧма на ХIХ нэмся уна яруса иконостас. 1937 во заводитчигӧн Преображенскӧй вичкоыс вӧлі тупкӧма да сетӧма Изьва сельполы склад улӧ. Ӧні оз уджав. Фотояс.
Пресвятӧй Богородица Успенньӧ пу вичко (Изьва с.). Стрӧитӧма 2009 воын Пресвятӧй Богородица Успенньӧ да Спас Преображенньӧ храм комплексӧ пырысь Пресвятӧй Богородица Успенньӧ воштӧм вичко инын. Важ вичкоыс уджаліс тані 1862 восянь 1994 воӧдз да вӧлі воштӧма сотчӧм понда. Фотояс.
Христос Ловзьӧм пу вичко (Краснобор с.). Стрӧитӧма 1878-1880 воясын. Уджалӧ. Фотояс.
Куим Вежалӧн пу вичко (Ласта с.). Стрӧитӧма 1867-1869 воясын. Тупкӧма 1936 воын. Айму вӧсна Ыджыд тыш кадӧ вӧлі сетӧма склад улӧ, ӧні тані меститчӧ сиктса клуб. Фотояс.
Вознесенньӧ Господне пу вичко (Мокчой с.). Стрӧитӧма 1830-1838 воясын. Тупкӧма 1927 воын. Дыр кад чӧж вичкоыс вӧлі эновтӧма, а 1960-ӧд воясын храмсӧ вӧчисны маслосырзаводӧ, коді уджаліс 40 воысь унджык. Тайӧ технологияыс йитчӧма ыджыд васӧдлунӧн, и та понда стрӧйбаыс ёна лёкмис. 2006 воӧ маслосырзаводыс эз кут уджавны, и 4 во чӧж храмыс бара вӧлі эновтӧма. Ӧні сійӧс дзоньталӧны. Фотояс.
Пресвятӧй Богородица собор вичко (Кулим гр.). Стрӧитӧма 1875-1884 воясын. Ӧніӧдз на кольӧма вичкоыслӧн куим яруса пу колокольня. Неважӧн на колокольнясӧ бура тыдалана пӧлыньтчӧм понда нимтісны татчӧс «пизанскӧй башняӧн». Бӧрынджык колокольнясӧ дзоньталісны. Фотояс.
Пресвятӧй Богородица Благовещенньӧ из вичко (Сизяб с.). Стрӧитӧма 1843-1854 воясын классицизм стильын. Изьва районса вичкояс пиысь медся мичаясысь ӧти. Фотояс.
Кирик да Улита пу вичко (Шелляюр с.). Стрӧитӧма 1890-1894 воясын. Уджалӧ. Фотояс.
«Скöт перна» ӧбет крест (Гам гр.).
Спас Нерукотворнӧй Образ пу вичко (Букур гр.). Фотоыс татысь. 
Сретенньӧ Господне вичко (Гам гр.).
Фотоыс татысь.
Спас Преображенньӧ Господне вичко (Изьва с.). Фотоыс татысь. 
Пресвятӧй Богородица Успенньӧ пу вичко (Изьва с.). Фотоыслӧн автор: Мария Федина. 
Христос Ловзьӧм пу вичко (Краснобор с.). Фотоыс татысь. 
Пресвятӧй Богородица собор вичко (Кулим гр.). Фотоыс татысь. 
Вознесенньӧ Господне вичко (Мокчой с.).
Фотоыс татысь.
Куим Вежалӧн вичко (Ласта гр.).
Фотоыслӧн автор: Владимир Ануфриев.
Пресвятӧй Богородица Благовещенньӧ вичко (Сизяб с.). Фотоыс татысь. 
Кирик да Улита вичко (Шелляюр с.).
Фотоыс татысь.
Кресьтянин-миллионер Поповлӧн керка.
Фотоыс татысь.
Купеч Норицынлӧн керка. Фотоыс татысь. 
Войвыв сикт. Фотоыс татысь. 
Изьва керкаяс. Фотоыс татысь. 
Ыджыд лунся качай.
Фотолӧн автор: Владимир Ануфриев.
Бутылкаясысь керка. Фотоыс татысь. 
Кӧр видзысь П. И. Артеевлӧн керка. Фотоыс татысь. 
Галфедьса изъяс.
Фотолӧн автор: Владимир Ануфриев.
Сэбысь. Фотоыс татысь.
Важъя да ӧнія архитектура:
Кресьтянин-миллионер Поповлӧн керка (Изьва с., Советскӧй ул., 17). Ӧні тані меститчӧ историко-краеведческӧй музей.
Купеч-пароходчик Норицынлӧн керка (Изьва с., Советскӧй ул., 62). Ӧні тані меститчӧ Велӧдан Управленньӧ.
Зинаида Павловна Вокуевалӧн «Войвыв сикт» комплекс (Сизяб с., Школьнӧй ул., 53). Комплексын эм 3 музей (XX нэмся история да культура, вӧралӧм да чери кыйӧм, изьватаслӧн революцияӧдзса олӧм), гоститан керка и медся нималанаторйыс — збыль чум да ловъя кӧръяс.
Кӧр видзысь П. И. Артеевлӧн керка (Мокчой с., Центральнӧй ул., 132). Ӧні тані меститчӧ Мокчой сиктса администрация.
Ф. С. Филипповлӧн керка (Кулим гр., 97). Стрӧитӧма 1790 воын. Россияын медся важ пу керкаясысь ӧти. Коми Республикаын дзик ӧткӧн кольӧм 18 нэмся пу стрӧйба. Керка йылысь юӧр.
Изьва керкаяс (паныдасьлӧны быдлаын, торйӧн нин Изьваын да Сизябын).
Ыджыд лунся качайяс (паныдасьлӧны быдлаын, кӧні олӧны изьватас). Ыджыд лун водзын пуктӧм ыджыд качай. Традиция серти, качайсӧ сувтӧдісны гӧтыртӧм зонъяс Ыджыд лун водзын, та дырйи зілисны сувтӧдны сійӧс шонді петтӧдз, медым некод эз аддзывлы сувтӧдӧмсӧ. Качай йылысь юӧр..
Стеклӧ бутылкаясысь керка (Изьва с.). 1983 воын сійӧс стрӧитіс Егор Артеев 3750 бутылкаысь. Керкаын эм ӧшинь и пач. Ӧні кӧзяиныс видзӧ сійӧс сарай пыдди.
Вӧр-ва нималанторъяс:
Галфедьса изъяс (Галфедь гр.). Изьва ю берегын шар коддьӧм вӧр-васа изъяс. Гальфедьса изъяс йылысь позьӧ лыддьыны татысь и татысь.
Варук рӧдник (Вертеп гр.). Варук рӧдникыс Вертеп грездсянь километра сайын Галпилань Изьва юлӧн Шар вож берегсянь 5 метраын. Ваыс петӧ Кузьма нырдйысь. Ваыс да сёйыс лыддьысьӧны бурдӧданаӧн. Нимтӧма Варвара нывка ним серти, коді аддзис рӧдниксӧ.
Сус пу вӧр (Шелляюр с.). Районын дзик ӧтка места, кӧні быдмӧ сус пу. Тайӧ йӧзӧн садитӧм вӧрыслӧн ыдждаыс гектарлӧн дасӧд пайсьыс кык юкӧн.
Сэбысь. Этно-промысловӧй заказник, меститчӧ Изьва ю ковтысын да сылӧн вож – Сэбысь ю дорын. Тані позьӧ вӧравны да чери кыйны татчӧс изьватаслы. Заказниклӧн ыдждаыс — 174,95 сюрс гектар. ЮНЕСКО пасйис Сэбысь заказниклысь мутассӧ Европаса вӧрзьӧдны позьтӧм вӧръяс юкӧнӧн. Сэбысь юын да сылӧн вожъясын эмӧсь дона чери сикасъяс – пелядь, кебӧс, ком, “Гӧрд Небӧгӧ” пыртӧм черияс – кыз юра изув, чир, а сідзжӧ ёкыш, сир да мукӧд.
Ниэдз. Кулим грездын вӧрзьӧдны позьтӧм ниа рас. Стӧч тайӧ рас дорас сувтӧдіс ассьыс пыжсӧ грездын медводдза олысь.
Меститчанінъяс:
«Войвыв сикт». Гӧститан керка, чум, этнографическӧй музей. Инпас: Сизяб с., Базуй ул., 1. Тел.: +7 (82140) 96-3-94. E-mail: tin_tonik@rambler.ru. Проект йылысь юӧр.
«Изьва» туй морт керка. Инпас: Изьва с., Хатанзейский ул. , 66. Тел: +7 (82140) 94-247.
«Діюр» туй морт керка. Инпас: Діюр гр., Школьнӧй ул., 9. Тел.: +7 (82140) 9-26-02.
«Константиновская» шойччанін. Инпас: Изьва с., Семяшкин ул., 29 а. Тел.: +7 (904) 864-99-82.
«Ижемские Черемушки» туркомплекс. Инпас: Ласта гр., Черемушки ул., 7.